برنامه ریزی،پایش و ارزیابی عملکرد
در اسفند ماه سال 92 ، معاونت بهداشت با رویکرد ارزشیابی مستمر و سیستماتیک فرایندهای خدمت و پشتیبان در حوزه تحت پوشش خود اقدام به راه‌اندازی واحد مستقلی با عنوان " برنامه‌ریزی، پایش و ارزشیابی " نمود تا مسیر سنجش دستیابی به اهداف سازمانی و یا اثربخشی سازمانی سهل گردد. چشم انداز واحد مذکور دستیابی به تعالی سازمانی است.
ماموریت :
واحد برنامه‌ریزی، پایش و ارزشیابی ، فرایند برنامه‌ریزی را با توجه به اسناد بالادستی و وتحلیل دقیق وضعیت موجود در معاونت بهداشتی انجام خواهد داد. واحد سازمانی برای تحقق این ماموریت با شناخت ذی‌نفعان ، شرح وظایف دقیق واحدهای ستادی و یاری گرفتن از ایشان ، شواهد کافی برای توصیف و تحلیل مشکلات موجود در حوزه بهداشتی را فراهم آورده و مداخلات مطلوب را به منظور بهبود عملکرد معاونت بهداشتی را انجام می دهد.
وظیفه گروه در محور برنامه‌ریزی، آمار، پایش و ارزیابی عملکرد و همچنین در حیطه بهره وری تعریف شده است
در حیطه برنامه ریزی ، فعالیتهائی چون توسعه، طراحی و به روزآوری نظام برنامه‌ریزی عملیاتی، تدوین طرح‌های عملیاتی کوتاه‌مدت و میان‌مدت، عملیاتی و اجرایی کردن استراتژی‌های اصلی و پشتیبان معاونت بهداشتی برای تک‌تک واحدهای سازمانی و کلیه واحدهای زیرمجموعه آنها را در دستور کار خود دارد.
برنامه ریزی، فرایندی برای رسیدن به اهداف است. بسته به فعالیتها، هر برنامه می‌تواند بلندمدت، میان‌مدت یا کوتاه‌مدت باشد. برای مدیرانی که در جستجوی حمایت‌های بیرونی هستند، برنامه‌ریزی، مهمترین و کلیدی‌ترین سند برای رشد است. برنامه‌ریزی می‌تواند، نقش مهمی در کمک به جلوگیری از اشتباهات یا تشخیص فرصت‌های پنهان بازی کند. برنامه‌ریزی به پیش‌بینی آینده و ساختن آینده تا حدودی قابل تصور کمک می‌کند و پلی است بین آنجایی که هستیم و آنجایی که می‌خواهیم برویم. برنامه‌ریزی به آینده می‌نگرد.
تعریف برنامه ریزی: انتخاب اهداف درست و انتخاب مسیر،راه ، وسیله و روش درست برای تامین هدف
هدف برنامه ریزی: تدوین برنامه نیست بلکه ایجاد نتیجه است و لازمه این کار تعهد تمام افراد سازمان است
مزایای برنامه ریزی :
- افزایش احتمال رسیدن به هدف، از طریق تنظیم فعالیت ها
- افزایش منفعت اقتصادی از طریق مقرون به صرفه ساختمان عملیات
- متمرکز شدن بر طریق دستیابی به مقاصد و اهداف و احتراز از انحراف از مسیر
- مهیا ساختن ابزاری برای کنترل
در حیطه پایش، نظارت و پایش روند اجرای فرآیندها در سطوح مختلف ستادی و محیطی، بررسی و شناخت مسائل و مشکلات شهرستان‌ها و واحدهای ستادی و محیطی و همکاری در جهت رفع مشکلات و مسائل آنها را عهده دار است.
در حیطه پایش، نظارت و پایش روند اجرای فرآیندها در سطوح مختلف ستادی و محیطی، بررسی و شناخت مسائل و مشکلات شهرستان‌ها و واحدهای ستادی و محیطی و همکاری در جهت رفع مشکلات و مسائل آنها را عهده دار است.
پایش، نظارت و سنجش و ثبت نحوه اجرای فعالیتها به منظور کنترل برنامه است. پایش سنجش درجه انطباق فعالیتها با استانداردها در حین اجرا ست.
ویژگیهای پایش:پایش باید جامع، پویا، گویا و موثر باشد.
- پویا: مستمر
- گویا: با شاخصهای اختصاصی و مناسب سنجش شود.
- موثر: اطلاعات و نتایج حاصل از پایش باید به طور دقیق تحلیل شود و علتهایی که موجب تقویت یا تضعیف برنامه شده است و نیز فرصت‌هائی که وجود داشته و تهدیدهائی که در کمین برنامه بوده مشخص گردد.
و درحیطه ارزشیابی نیز یکسان‌سازی ارزیابی عملکرد کلیه واحدهای سازمانی به صورت دوره‌ای(ماهانه / فصلی / سالانه) و استخراج نتایج و گزارش به مدیریت، انجام کلیه برنامه‌ریزی‌ها و فعالیتها به منظور اجرا و پیاده سازی نظام ارزیابی عملکرد و تعالی در معاونت بهداشتی را سرلوحه کار خود قرار داده است.
برنامه آمار
آمار به عنوان یکی از مهم ترین ابزار بررسی و ارزیابی فعالیت های گذشته و حال سازمان ها می باشد و از آنجا که یکی از اصلی ترین رسالت های دانشگاه های علوم پزشکی، ارتقاء سطح کیفیت خدمات بهداشتی درمانی است لذا یکی از بارزترین شالوده های دستیابی به این امر، در اختیار داشتن آمار و اطلاعات با کیفیت می باشد.
گرد آوری صحیح و دقیق داده های نظام سلامت، هم بر کارآیی و هم بر اثربخشی فرآیند تصمیم گیری تاثیر به سزایی دارد.
مفهومی‌که مردم عادی از آمار دارند شامل گردآوری مقداری اطلاعات و نمایش آنها بصورت جدول و نمودار و در یک مفهوم وسیعتر ارائه پاره ای مشخصات عددی چون میانگین ، درصد ها و غیره است ولی میتوان تعریف جامع تر آمار را بصورت زیر بیان نمود:
آمار به عنوان یک علم عبارت است از مطالعه و بررسی برای مفهوم دادن به داده ها و محاسبه مقادیر عددی که هر کدام بیانگر خاصیتی از جامعه و طبیعت اس. نه آنچه مردم عادی می‌پندارند که امروزه با پیشرفت سریع تکنولوژی و روبرو شدن با حجم زیادی از اطلاعات ، علوم و فنون مختلف دچار تغییر و تحولات بسیاری شده اند بنابراین به علت ماهیت ابزاری علم آمار همه علوم جهت پیشبرد اهداف خود بنوعی به این علم نیاز دارند و ازاین رو آمار در تصمیم گیری برنامه ریزی و انتخاب بهترین استراتژی ، جایگاهی ویژه دارد.
جمع آوری و بررسی آمار بهداشتی به منظور نیل به اهداف زیر را انجام میشود :
- تعیین مسائل بهداشتی
- تعیین درجه اهمیت مسائل بهداشتی
- برنامه ریزی و تهیه طرح
- ارزشیابی بهداشتی
بهره وری
پیشرفت و توسعه پایدار هر کشور و جامعه ای در گرو داشتن دانش، تکنولوژی و استفاده بهینه و مطلوب از ظرفیت ها و امکانات موجود است. در این راستا بهره گیری صحیح و اصولی از منابع، استعدادها و سرمایه های انسانی ، امری ضروری و بایسته خواهد بود. بهره وری را میتوان استفاده مطلوب و بهینه از امکانات، سرمایه ها، منابع و فرصت ها و یا ارائه خدمات تعریف نمود.
به بیان دیگر بهره وری تلفیق عینی"کارایی" و " اثر بخشی" است. یعنی " انجام درست کار درست"
کیفیت مراقبت‌های بهداشتی و امنیت نیازمند این است که اطلاعات صحیح در زمان درست، برای تصمیم‌های مدیریت سیستم‌های سلامت، در دسترس باشند.
نظارت و مدیریت مداوم استاندارد داده‌ها و محتویات کلید تضمین این است که اطلاعات قابل استفاده و عملی باشند.
تصمیم‌گیری درست و مدیریت بهره‌ور نیازمند اطلاعات به روز، مستند و یکپارچه بوده تا بتوان با تصمیمات درست و منطقی بهترین خدمات را به مردم ارایه داد.
امروزه در حوزه سلامت، با عنایت به کمبود همیشگی منابع و لزوم توجه به ارتقای مستمر کیفیت خدمات و رضایت بیماران، توجه به مقوله بهره وری به یک نیاز و رویکرد پایه تبدیل شده است
هدف از اجرای فعالیت ها و اقدامات در حوزه بهداشت ارائه خدماتی است که بتواند تغییرات مثبت در کیفیت زندگی مردم ایجاد کند.