بیژن مقیمی کارشناس بیماری‌های واگیر معاونت بهداشت با یادآوری 28سپتامبر روز جهانی هاری گفت:  بیش از 100 کشور دنیا درگیر بیماری هاری انسانی هستند و سالانه حدود 59 هزار مرگ در اثر هاری در دنیا گزارش می‌شود.

به گفته وی ۴۰ درصد از گزیدگی‌های توسط حیوانات مظنون به هاری مربوط به کودکان زیر ۱۵ سال بوده  و عامل بیش از ۹۰ درصد موارد حیوان گزیدگی و انتقال بیماری هاری و مرگ ناشی از آن در انسان، سگ‌ها بودند.

وی با اشاره به شعار امسال روز جهانی هاری مبنی بر "پیشگیری از هاری برای همه با هماهنگی بین بخشی(All for one, One Health for all) این شعار را نشان دهنده اهمیت مشارکت، همکاری و هماهنگی بین‌بخشی در تحقق اهداف برنامه راهبردی جهانی پیشگیری و کنترل هاری برشمرد.

بیژن مقیمی افزایش روزافزون حیوان گزیدگی را یکی از چالش‌های حوزه بهداشت برشمرد و کنترل بیماری هاری را بسیار پیچیده و نیازمند همکاری بین‌بخشی سازمان‌هایی نظیر دامپزشکی، حفاظت از محیط زیست، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، رسانه‌ها، انجمن‌های حامی حیوانات و ... عنوان کرد .

وی ابراز امیدواری کرد که با هماهنگی بیشتر ذینفعان بتوانیم شاهد تحقق هدف "به صفر رساندن مرگ انسان به علت هاری ناشی از گزش سگ تا سال ٢٠٣٠ میلادی" باشیم.

اقدامات ضروری در هنگام حیوان گزیدگی

این کارشناس بیماری‌های واگیر دانشگاه تاکید کرد:  فردی که دچار حیوان گزیدگی شد باید فوراً  و در کوتاهترین زمان ممکن به مراکز  مراقبت و پیشگیری از هاری مراجعه کند تا خدمات لازم را دریافت کند.

بیژن مقیمی با بیان این که درصورت بروز علایم بیماری هاری، مرگ بیمار قطعی است  گفت: هر چه فرد دچار حیوان گزیدگی دیرتر به مراکز مذکور مراجعه کند، شانس ابتلا به هاری افزایش می‌یابد و درصورت بی‌توجهی به اقدامات پیشگیری متاسفانه چند روز پس از شروع اولین علایم، مرگ بیمار قطعی است.

وی افزود: درحالی که با پیشرفت علم و ساخت واکسن بیماری‌های مختلف، خوشبختانه امروزه هاری یک بیماری قابل پیشگیری است.

راه‌های انتقال بیماری

کارشناس بیماری‌های واگیر دانشگاه خاطرنشان کرد: ویروس هاری در انسان و سایر پستانداران خونگرم اعم از سگ، گربه، روباه، گرگ، شغال، کفتار، گاو، گوسفند، بز، شتر، اسب، الاغ، راسو، خدنگ، موش خرما، خفاش و ... قابلیت رشد و تکثیر دارد.

وی هاری را یک بیماری ویروسی برشمرد که ویروس آن معمولاً با  آلوده شدن محل جراحت به وسیله بزاق حیوان مبتلا  وارد بدن انسان شده و از طریق اعصاب، به مغز رفته و در آنجا تکثیر می‌یابد.

به گفته وی گزیدگی توسط حیوان آلوده، لیس زدن پوست و مخاط  توسط حیوان آلوده، پنجه کشیدن حیوان و تماس با بزاق انسان مبتلا به هاری می‌تواند باعث ابتلا به این بیماری شود.

بیژن مقیمی تنفس ویروس هاری در غارهای مملو از خفاش و مواجهه با ویروس هاری در آزمایشگاه‌های تشخیصی و تحقیقاتی را از دیگر روش‌های انتقال هاری به انسان برشمرد.

وی افزود: انتقال هاری از طریق دستگاه گوارش بعید به نظر می رسد ولی باید از خوردن گوشت و سایر فرآورده دام‌های مبتلا به هاری جداً خودداری کرد.

ارایه خدمات مراقبتی و پیشگیری هاری در مراکز منتخب

بیژن مقیمی  با اشاره به نیاز به زیرساخت‌های لازم نظیر وان شست‌و‌شو، نیروی انسانی تمام وقت و سایر ملزومات خاطرنشان کرد که خدمات مراقبت و پیشگیری هاری صرفاً در مراکز منتخب ارایه می‌شوند.

به گفته وی  مراکز منتخب خدمات مراقبت و پیشگیری هاری 24 ساعته آماده  ارایه خدمات هستند و همه مردم می‌توانند با جست‌وجوی ساده و سریع در اینترنت در کمترین زمان به آدرس و تلفن واحدهای پیشگیری از هاری دسترسی پیدا  کنند.

وی یادآور شد: بسیاری از این مراکز منتخب در سراسر کشور در ساعات غیراداری به صورت برخط(آنکال) هستند یعنی در صورت تماس فرد حیوان‌گزیده با شماره تلفن واحد پیشگیری از هاری به کارشناس مربوطه  اطلاع داده می‌شود و وی ضمن حضور در مرکز به ارایه خدمات لازم به مراجعه کننده می‌پردازد.

توصیه های مهم در هنگام حیوان گزیدگی

بیژن مقیمی به افرادی که دچار گزش یا گاز گرفتگی توسط حیوان شدند توصیه کرد: به عنوان اولین اقدام حداقل ۱۵ دقیقه محل گزش را با آب فراوان و صابون بشویید و اجازه بدهید خون از محل زخم خارج شود تا احتمال ورود ویروس هاری به بدن کاهش یابد. سپس به سرعت بیمار را به نزدیکترین واحد مراقبت و پیشگیری از هاری برسانید.

وی این مرحله را بسیار مهم برشمرد به نحوی که نیمی از فرایند پیشگیری از هاری به شست وشوی کافی و صحیح محل جراحت بستگی دارد.

کارشناس بیماری‌های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه خاطرنشان کرد: در واحدهای مذکور توسط کارشناسان آموزش دیده بر حسب محل و وسعت جراحت اقدامات لازم نظیر شست وشو، تزریق واکسن هاری و درصورت نیاز تزریق سرم ضدهاری و واکسن کزاز انجام می‌شود.

به گفته وی با توجه به شرح حال بیمار، برنامه واکسیناسیون ضدهاری مشخص شده و 3 تا 4 نوبت واکسن به فرد تزریق می‌شود.

بیژن مقیمی با تاکید بر این که تزریق تمام  نوبت‌های واکسن هاری باید طبق زمان‌بندی مشخص انجام شود گفت: نوبت اول واکسن هاری در هنگام اولین مراجعه به بیمار تزریق می شود و نوبت‌های دوم، سوم و چهارم نیز به ترتیب 3، 7 و 14 روز پس از تزریق نوبت اول تجویز می‌شوند.

وی رعایت فاصله زمانی بین نوبت‌های واکسن را بسیار با اهمیت عنوان کرد تا حداکثر ایمنی در بدن به وجود بیاید.

کارشناس بیماریهای واگیر دانشگاه از هموطنان خواست حتماً به توصیه کارشناسان عمل کنند و در زمان گفته شده برای تکمیل واکسیناسیون مراجعه کنند.

جراحتهای ناشی از حیوان گزیدگی به جز موارد خاص هرگز نباید پوشانده یا بخیه شوند

بیژن مقیمی به بیماران تاکید کرد: در هنگام  مراجعه به درمانگاه یا بیمارستان حتما به پزشک یا سایر کادر بهداشتی درمانی اطلاع دهید که دچار حیوان گزیدگی شدید چون جراحت‌های ناشی از حیوان گزیدگی به جز موارد خاص هرگز نباید پوشانده یا بخیه شوند.

وی افزود: بخیه زدن زخم شرایط را برای رشد ویروس هاری مهیاتر می کند. بنابراین در موارد بحرانی و به تشخیص پزشک باید پیش از انجام بخیه، ضمن شستشوی کافی زخم، در عمق و اطراف محل جراحت سرم ضدهاری تزریق شده و سپس به طور محدود محل جراحت بخیه شود.

کارشناس بیماریهای واگیر دانشگاه یکی از اقدامات مهم در پیشگیری از بیماری هاری را  واکسیناسیون‌ حیوانات‌ خانگی‌ نظیر سگ و گربه عنوان کرد که طبق توصیه دامپزشک به صورت دوره‌ای باید واکسیناسیون تکرار شود تا ایمنی حیوان در مقابل بیماری هاری در سطح مناسبی باقی بماند.

وی این موضوع را در مورد سگ‌های گله و سگ‌های نگهبان بسیار مهم برشمرد زیرا ممکن است در طول شب با حیوانات وحشی مبتلا به هاری مانند گرگ، روباه، شغال، کفتار و... درگیر شده و بیماری را دریافت کرده و برای صاحبش و اطرافیان وی خطرآفرین باشد.

این کارشناس معاونت بهداشت با بیان این که فرایند پیشگیری از بروز هاری در انسان برای نظام سلامت بسیار پرهزینه است گفت: امروزه در تمام واحدهای مراقبت و پیشگیری هاری، واکسن و سرم ضد هاری به صورت رایگان و به راحتی در دسترس است و در هر شهرستان حداقل یک واحد مراقبت و پیشگیری هاری وجود دارد.

بر اساس این گزارش در کشور بیش از 700 واحد مراقبت و پیشگیری هاری وجود دارد که به صورت 24 ساعته آماده ارایه خدمات به افراد حیوان گزیده هستند.

اطلاعات تماس و آدرس واحدهای مراقبت و پیشگیری هاری استان تهران از اینجا قابل سترسی است.