رییس گروه بیماری های واگیر معاونت امور بهداشتی دانشگاه ۶٠ درصد از بیماری ھای عفونی منتقله به انسانھا را زئونوز برشمرد و گفت: ٧۵درصد بیماری ھای عفونی نوپدید از نوع زئونوز محسوب می شوند .

دکتر باطبی رییس گروه بیماری های واگیر معاونت امور بهداشتی دانشگاه در گفت وگو با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ضمن گرامیداشت روز جهانی زئونوز (بیماری ھای قابل انتقال بین انسان و حیوان)، گفت: زئونوز طبق تعریف سازمان بھداشت جھانی، بیماريھا یاعفونتھایی ھستند که به طور طبیعی بین انسان و حیوانات مھره دار قابل انتقال ھستند.

 به گفته وی ششم جولای  ١٨٨۵میلادی مصادف با ۱۵ تیرماه، لویی پاستور براي نخستین بار کودک مبتلا به هاری را با واكسیناسیون ابداعي خود، از مرگ حتمی نجات داد و از آن پس، این روز را به عنوان روز جھانی بیماری ھای قابل انتقال بین انسان و حیوان نامگذاری کردند.

دکتر باطبی خاطرنشان کرد: حدود ۶٠ درصد بیماری ھای عفونی منتقله به انسانھا ، منشا حیوانی داشته و زئونوز هستند و همچنین ٧۵درصد بیماری ھای عفونی نوپدید نیز از نوع زئونوز محسوب می شوند.

وی افزود: به دلیل نزدیكی زندگی انسان با حیوانات در مناطق شھری و روستایی و همچنین استفاده روزمره از فرآورده ھای دامی، تمامی انسانھا در معرض خطر ابتلا به بیماری ھای مشترك بین انسان و حیوان قرار دارند.

 

روشهای انتقال بیماری های زئونوز

رییس گروه بیماری های واگیر معاونت بهداشتی انتقال بیماری ھای زئونوز را از دو طریق مستقیم و غیرمستقیم به انسان عنوان کرد که در نوع اول بیماری از  طریق تماس مستقیم یا گزش یا خراش یا تماس با ترشحات بدن حیوان بیمار به انسان منتقل می شوند.

 

به گفته وی در روش غیرمستقیم نیز عامل بیماریزا از طریق یک واسطه مانند پشه به انسان منتقل می شود. مثلا انسان در اثر گزیده شدن توسط یک حیوان مبتلا به ھاری به این بیماری دچار می شود و متاسفانه میزان حیوان گزیدگی در ایران رو به افزایش است.

 

هاری

دکتر باطبی خاطرنشان کرد:  در تمامی مواردی که افراد مورد حیوان گزیدگی قرار می گیرند برای جلوگیری از بروز ھاری بلافاصله به فرد واکسن ھاری تزریق می شود، زیرا در صورت ابتلای فرد متاسفانه امکان درمان وجود ندارد و مرگ وی حتمی است.

وی افزود: بنابراین پیشگیری در مورد بیماری هاری اھمیت زیادی دارد و مردم باید در وهله اول از حیوان گزیدگی اجتناب کنند و در صورت بروز این حادثه بلافاصله و در اسرع وقت به مراکز درمانی مراجعه کنند.

دکتر باطبی با اشاره به وجود واحدهای پیشگیری و درمان هاری در مراکز بهداشتی دانشگاه با حضور پرسنل کارآزموده و امکانات درمانی خاطرنشان کرد:  در این مراکز، ضمن آموزش به مردم، افراد آسیب دیده نیز تحت درمان قرار می گیرند و اقدامات درمانی لازم نظیر شست و شوی محل گزش، تجویز و تزریق واکسن ضد ھاری و تجویز سرم ضدھاری در این مراکز انجام می شود و

وی خاطرنشان کرد: فردی که دچار گزش حیوانات می شود با مراجعه به نزدیکترین مرکز یا خانه بھداشت به نزدیک ترین مرکز تخصصی درمان و پیشگیری از بیماری ھاری، ارجاع داده شوند.

 

سالک؛ شایعترین بیماری مشترک بین انسان و حیوان در ایران

فرنوش کارشناس بیماری های مشترک بین انسان وحیوان معاونت امور بهداشتی نیز سالک زا یکی از شایع ترین بیماری ھای مشترک بین انسان و حیوان در کشور برشمرد و  خاطرنشان کرد: بیماری سالک دارای دو نوع شھری و خشک و روستایی و مرطوب است که عامل آن انگلی درون سلولی به نام لیشمانیوز است.

وی افزود:  انگل نوع مرطوب، در بدن جوندگانی مانند موش ھای صحرایی وجود دارد و در زمان گزش از بدن جونده به پشه منتقل می شود . پشه ناقل انگل لیشمانیوز هنگام گزش این انگل را به انسان منتقل می کند. در محل گزش پشه زخمی ایجاد می شود که اگر درمان نشود، وسعت پیدا می کند.

در نوع سالک خشک ، انسان بیمار مخزن بیماری محسوب می شود و از طریق پشه از انسان بیمار به انسان دیگر منتقل می شود. در این نوع، زخم کوچکتر است.

کارشناس بیماری های مشترک بین انسان وحیوان با اشاره به این که برای کنترل سالک، چند راھبرد اساسی وجود دارد گفت: در وھله اول، آموزش و اطلاع رسانی به مردم از اھمیت بسیاری برخوردار است. مردم باید در مناطق بومی بروز سالک، خود را از گزش حشرات محفوظ بدارند. پوشیدن لباس ھای بلند و پوشیده، استفاده از پشه بند در ھنگام شب ، مصرف پمادھای دورکننده حشرات در نقاط باز بدن، رعایت بھداشت و دفع بهداشتی زباله از جمله راهکارهای موثر در این زمینه است.

وی با ذکر این که قطع زنجیره انتقال سالک از طریق کنترل ناقلین در دستور کار قرار دارد، پروتکل های تعیین شده در این راستا، سم پاشی، کنترل جوندگان ناقل بیماری و شناسایی و درمان به موقع بیماران مبتلا را از جمله راهبردهای موثر در این زمینه عنوان کرد.

 

تب مالت

دکتر سربازی مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های  معاونت امور بهداشتی دانشگاه در این خصوص گفت: به طورکلی در مواجھه با حیوانات باید تمھیدات بھداشتی رعایت شود، در این مورد، شست وشوی مداوم دست ھا با آب و صابون بسیار توصیه می شود.

وی تاکید کرد : مردم باید دقت کنند که از گزش توسط حشرات و حیوانات جلوگیری کرده و در صورت گزش سریع برای درمان اقدام کنند. رعایت اصول بھداشتی در تھیه، طبخ و نگھداری غذا و به حداقل رساندن تماس انسان و دام نیز توصیه می شود.

دکتر سربازی تب مالت را از دیگر بیماری های زئونوز برشمرد که براساس آمار در ھر ١٠٠ ھزار نفر ٢٠ نفر به تب مالت مبتلا می شوند.

وی شایعترین طریقه انتقال این بیماری را از طریق مصرف محصولات دامی غیرپاستوریزه عنوان کرد و افزود:  ممکن است دامپروری که دارای زخم و خراشیدگی در بدنش است در تماس با دام بیمار نیز مبتلا به تب مالت شود.

دکتر سربازی مصرف لبنیات تازه غیرپاستوریزه، عدم استفاده از پوشش محافظ مناسب در مواجھه با دام و عدم واکسیناسیون دام ھا  را از علل ابتلا به بیماری تب مالت برشمرد .

 

تب کریمه کنگو

مقیمی کارشناس برنامه تب کریمه کنگو معاونت امور بهداشتی ، تب کریمه کنگو را یکی از بیماری ھای مھم در حوزه بیماری ھای زئونوز برشمرد و گفت: شایع ترین علایم این بیماری، تب و خونریزی از نقاط مختلف بدن است.

وی علت نامگذاری این بیماری را شناسایی آن در دو منطقه کریمه روسیه و کنگو ذکر کرد و  عامل انتقال این ویروس را کنه برشمرد.

به گفته وی کنه آلوده هنگام گزش دام ، ویروس را به بدن وی منتقل می کند که  برای دام خطری ندارد، اما اگر فرآورده ھای دامی توسط انسان مورد استفاده قرار گیرد، خطرناک است.

این کارشناس معاونت بهداشتی تاکید کرد: برای جلوگیری از بروز بیماری در مواجھه با دام باید تمھیدات بھداشتی رعایت شود. گوشت و فرآورده ھای دامی، ٢۴ تا ۴٨ ساعت در دمای ۴ درجه بالای صفر نگهداری شده و پس از آن مصرف شود. همچنین گوشت دام قبل از مصرف حتما باید به صورت کامل پخته شود.

مقیمی خاطرنشان کرد: استان ھای سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، کرمان، اصفھان، فارس مازندران به تربیت بیشترین موارد ابتلا به این بیماری را داشته اند. این بیماری در فصول گرم سال بروز و شیوع بیشتری دارد زیرا فصل شروع فعالیت کنه ھاست.

وی رعایت تمهیدات بهداشتی در مواجھه با حیوانات، شست وشوی مداوم دست ھا با آب و صابون، پیشگیری از گزش توسط حشرات و حیوانات، اقدام سریع برای درمان در صورت گزش، رعایت اصول بھداشتی در تھیه، طبخ و نگھداری غذا و به حداقل رساندن تماس انسان و دام را از راهکارهای موثر در کاهش بروز این بیماری برشمرد.