بنا بر اعلام  روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مرکز دوستدار سالمند لواسان صبح امروز یکشنبه در مرکز خدمات جامع سلامت پیامبر اکرم (ص) لواسان با حضور رییس، معاون بهداشتی دانشگاه و رییس و جمعی از مسئولان شبکه بهداشت و درمان شمیرانات افتتاح شد.

دکتر علیرضا زالی در افتتاحیه این مرکز،  با اشاره به پویا و داینامیک بودن نظام مراقبت بهداشتی کشور که مبتنی بر مراقبت اولیه بهداشتی PHC است، اظهار کرد: در این نظام بهداشتی به دلیل انعطاف‌پذیری بالا امکان اجرای برنامه‌های ادغام یافته وجود دارد.

وی یکی از مهم‌ترین مسائل مبتلابه کشور را مراقبت از جمعیت سالمندی دانست و گفت: پیش‌بینی اولیه در ایران نشان می‌دهد جمعیت به طور اجتناب‌ناپذیری به سمت سالمند شدن در حال حرکت است؛ به طوری که تا سال ۱۴۳۰، حدود 32 درصد جمعیت کشور سالمند خواهد شد.

به گفته رییس دانشگاه، طبق تعریف اگر این رقم بین 14 تا 21 درصد باشد، کشور سالمند و اگر بالاتر از ۲۱ درصد باشد کشور فوق سالمند تلقی می‌شود.

رییس دانشگاه با بیان اینکه تدابیر مدیریتی برای مرتفع کردن نیازهای سالمندی فقط به بهداشت و درمان خلاصه نمی‌شود، گفت: شادابی، رفاه، خوداشتغالی، درآمد مکفی و اطمینان از امنیت اقتصادی از نیازهای جنعیت سالمندی است.

دکتر زالی با تاکید بر ضرورت تعریف نظام جامع چندلایه تامین اجتماعی برای سالمندان، افزود: این نظام باید مترقی باشد تا تمام ابعاد آسیب‌پذیری جامعه را پوشش دهد. البته این تمهیدات در کشور به عنوان یک پروتکل ملی در حال تدوین است.

رییس دانشگاه با بیان تفاوت‌های ساختاری که در بدنه خانواده ایرانی طی چند سال اخیر رخ داده است، گفت: در خانواده گسترده، سالمندان سلامت روان بالاتری دارند، اما تغییر الگوی جمعیتی ایران و تمایل آن به شهرنشینی، از گستردگی خانواده‌ها کاسته و همین تغییر موضوع سالمندی را جدی‌تر می‌کند.

دکتر زالی افزود: از طرفی با توجه به شرایط کنونی جامعه، پدر و مادر در اکثر خانواده‌ها مشغول به شغلی هستند که این موضوع فرصت رسیدگی و تامین نیازهای عاطفی سالمندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

رییس دانشگاه با اشاره به اینکه به دلیل توسعه فناوری و تغییر در الگوی زندگی و شهرنشینی، شکاف بین نسلی در حال توسعه است، گفت: در گذشته مکانیسم‌های عاطفی در فضای بین نسلی فراهم می‌شد، اما در حال حاضر در خانواده‌ها ناهمگنی نسلی دیده می‌شود.

دکتر زالی زنانه شدن جمعیت سالمندی کشور را مسئله مهم دیگر خواند و گفت: زنان از نظر فیزیولوژیک آسیب‌پذیرترند.

رییس دانشگاه با بیان اینکه اینکه تا سال ۱۴۱۰، آمار تجرد قطعی به یک میلیون نفر می‌رسد، بر ضرورت برنامه‌ریزی و فراهم کردن تمهیدات مناسب برای حل این چالش تاکید کرد.

دکتر زالی اجرای این برنامه به همت معاونت بهداشتی دانشگاه و شبکه بهداشت و درمان شمیرانات را یک تفکر و الگو اعلام کرد و ادامه داد: مراکز ارایه خدمات باید در راستای مراقبت و حمایت از سالمند با نگاهی کرامت امیز و با فضای دوستدار سالمند، فعالیت کنند.

رییس دانشگاه تصریح کرد: با توجه به چک لیست‌های موجود در سطح ملی، بر اساس برنامه ادغام یافته سالمندی، امکان ایجاد مرکز دوستدار سالمند در ۱۲ مرکز از ۱۱۲ مرکز جامع سلامت تابعه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی وجود دارد. شاخص‌ها شامل کف پوش‌، فضای فیزیکی، آموزش‌ها، نظام غربالگری و طراحی کرامت‌آمیز ارایه خدمات می‌شود و اگر مرکزی ۷۰ درصد این شاخص‌ها را محقق کند، بستر مناسبی برای مرکز دوستدارسالمند محسوب می‌شود.

دکتر زالی سرانه جمعیت سالمندی در لواسان را بالاترین سرانه جمعیت سالمندی در پایتخت اعلام کرد و افزود: سالمندان در کشور ۹ تا ۱۰ درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند، در حالی‌که این رقم در لواسان ۱۵ درصد است و این رقم نشان می‌دهد انتخاب این مرکز برای اجرای طرح بسیار مناسب بوده است.

وی افزود: استان تهران نیز از استان‌های سالمند تلقی می‌شود، البته سرانه سالمندی در استان گیلان بالاترین نرخ و سیستان و بلوچستان پایین‌ترین نرخ را در سراسر کشور دارد.

رییس دانشگاه بیان کرد: در مراکز دوستدار سالمند بیش از هر چیزی نیاز به آموزش پیشگیرانه است تا از بسیاری از مخاطرات جلوگیری شود، این نیاز در مرکز لواسان مرتفع شده است.

وی با بیان اینکه نکته دوم طبقه‌بندی هوشمندانه ریسک‌فاکتورهاست؛ گفت: به دلیل بستری که سامانه سیب فراهم کرده، این طبقه بندی دقیق‌تر شده است. باید از رسانه‌های کشور برای تشویق مردم به ثبت اطلاعات در سامانه سیب بهره بگیریم تا گام اول ورود مردم به عرصه دریافت خدمات نظام‌مند برداشته شود.

دکتر زالی تصریح کرد: نکته قوت دیگر این مرکز این است که در حوزه سالمندی برخی اقدامات، کم تلقی نمی‌شود؛ به عنوان مثال ممکن است فقط هم صحبت شدن با یک سالمند، بسیاری از مسائل ذهنی و روانی او را برطرف کند، این نگاه جامع در مرکز لواسان وجود دارد.

رییس دانشگاه از توصیه به مصرف مکمل‌های مهم نظیر ویتامین D در این مرکز نیز خبر داد و گفت: مصرف ویتامین‌ها بسیاری از مشکلات سلامت را برطرف خواهد کرد. همچنین ورزش همگانی و آموزش‌هایی که در این زمینه در این مرکز ارایه می‌شود نیر مفید است؛ ورزش نشاط جسمی و روحی به همراه دارد و حتی این مدل می‌تواند به عنوان الگو‌ به وزارت بهداشت ارایه شود.

دکتر زالی گفت: بسیاری از بیماری‌های دوران سالمندی اضمحلالی هستند؛ مثل آلزایمر و پارکینسون بسیاری از کشور ایزولاسیون کامل سالمندان را یکی از عوامل افزایش آسیب‌پذیری آنان می‌دانند. خوشبختانه فرهنگ ایرانی، سپردن سالمند به خانه سالمندان را برنمی‌تابد و از این نظر باید این فرهنگ حفظ بماند.

دکتر زالی در پایان ضمن تشکر از تلاش‌های معاونت بهداشت دانشگاه، شبکه بهداشت و درمان شمیرانات، خیرین و مردم عنوان کرد: در مراکز دوستدار سالمند بیش از هر مرکز دیگر به مدل مترقی خانه‌های مشارکت مردمی نیاز است، امیدوارم این مدل به الگویی موفق در سطح کشور تبدیل شود.

مرکز خدمات جامع سلامت پیامبر اکرم ۳۴ هزار و ۱۵۲ نفر جمعیت شهری و روستایی را تحت پوشش دارد که پنج هزار و ۲۲۹ نفر از این جمعیت را سالمندان تشکیل می‌دهند. این مرکز یکی از مراکز استراتژیک و شبانه‌روزی شبکه بهداشت و درمان شمیرانات است و در6 ماه گذشته بالغ بر ۳۷ هزار خدمت به ۱۴ هزار مراجعه کننده ارایه داده است.

بر اساس این گزارش اجرای طرح ارتقای مراکز خدمات جامع سلامت به مراکز خدمات جامع دوستدار سن در استان تهران توسط دانشگاه شهید بهشتی به عنوان دانشگاه پیش رو آغاز شده است. 

از اقدامات مورد نظر در مراکز دوستدار سالمند پوشش حداکثری ارایه مراقبت به سالمندان و شناسایی سالمندان مبتلا به بیماری های غیرواگیر مانند فشارخون و دیابت و سالمندان دارای عوامل خطر است.

در مراکز خدمات جامع سلامت دوستدار سالمند به دلیل وجود وسایل کمک حرکتی  (ویلچر و واکر) هیچ سالمندی از دریافت خدمات بهداشتی محروم نخواهد شد.

آموزش سالمندان و خانواده های دارای سالمندی به صورت کلاس های گروهی می‌تواند در ارتقای سطح سلامت سالمندان و همچنین پیوند بین نسلی موثر واقع شود و گامی جهت پیشگیری از انزوا سالمندان و ارتقای سلامت روان آنهاست.

برای ارتقای مراکز خدمات جامع سلامت به مراکز خدمات جامع سلامت دوستدار سالمند چک لیست‌های محیط های ارایه خدمات بهداشتی دوستدار سالمند و سازگار با سن سازمان جهانی بهداشت بومی سازی شده و مورد استفاده قرار گرفته است. از میان 112 مرکز خدمات جامع سلامت دانشگاه 10 مرکز که امتیاز بالاتری داشتند انتخاب شده و برای سهولت استفاده سالمندان تجهیز شدند.

برای ارایه خدمات مطلوب به سالمندان مراقبین سلامت آموزش های شیوه زندگی سالم در دوره سالمندی و مراقبت های ادغام یافته سالمند را گذرانده‌اند و برنامه ریزی جهت آموزش کلیه نیروهای مرکز در خصوص ارتباط و تعامل با سالمندان صورت گرفته است.

مراکز ارایه خدمات بهداشتی درمانی دوستدار سالمند در راستای ارتقای سلامت همه جانبه سالمندان و توجه به نیازهای این گروه سنی به عنوان محیط سازگار با سن مورد توجه قرار گرفته است تا به این گروه سنی توجه ویژه ای شود و مراکز خدمات جامع سلامت برای حضور پررنگ تر سالمندان و ارایه خدمات مطلوب‌تر بهینه شوند.  

برای ارتباط مراکز دوستدار سالمند با برون بخش از ظرفیت خانه‌های مشارکت مردم در سلامت نیز استفاده شده است تا در کمیته های خانه مشارکت که با حضور نمایندگان تشکل‌های مردمی برگزار می‌شود موضوع سالمندان مطرح و برای رفع مشکلات این گروه سنی برنامه‌ریزی و اقدام انجام شود.

غیر از مرکز خدمات جامع سلامت لواسان از شبکه شمیرانات سایر مراکز دوستدار سالمند در سایر مراکز بهداشت و شبکه های بهداشتی درمانی دانشگاه نیز  در حال تجهیز و افتتاح هستند.