بهداشت دهان و دندان سالمندان یکی از مهم ترین موضوعات مرتبط با سلامت عمومی بدن آن ها است که تاثیر مستقیمی بر روی جسم و روان سالمندان می گذارد.

دکتر بهناز ولی‌زاده، کارشناس سلامت دهان و دندان معاونت بهداشت با گرامیداشت هفته ملی سالمند گفت: سالم بودن دهان و دندان در بسیاری از جنبه های مهم زندگی سالمندان ازجمله روابط اجتماعی، نحوه صحبت کردن، توانایی غذا خوردن و وزن افراد و ظاهر افراد  تاثیرگذار است.

وی با اشاره به تغییرات دوران سالمندی افزود با افزایش سن تغییرات بیولوژیکی اتفاق می‌افتد که بسیار تحت تاثیر شیوه زندگی گذشته است و بیماری تلقی نمی‌شود، اما باعث ایجاد محدودیت هایی در عملکرد اندام ها و بافت ها ی بدن می‌گردد.  

دکتر ولی‌زاده یکی از این تغییرات را کاهش تعداد دندان‌ها و یا خراب شدن آنها عنوان کرد و گفت تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد کاهش تعداد دندان‌ها با قدرت جویدن، نوع غذایی که سالمندان برای راحتی انتخاب می‌کنند و درنتیجه کمبودهای غذایی آن‌ها ارتباط دارد و این می تواند در وضعیت جسمانی سالمندا و ابتلا به سوتغذیه تاثیر گذار باشد.

وی یکی دیگر ازاین تغییرات را نازک شدن مخاط دهان برشمرد که با افزایش سن بصورت فزاینده‌ای نازک می‌شود و احتمال ابتلا به عفونت های قارچی، واریس زیرزبانی و کاهش سرعت بهبود زخم  را فراهم می‌کند.

کارشناس بهداشت دهان و دندان معاونت بهداشت تصریح کرد علیرغم مشکلات گفته شده، این شرایط در سالمندان قابل درمان و پیشگیری هستند ولی به دلیل این که اکثر افراد بالای 60 سال با دندانپزشکی پیشگیری آشنایی ندارند، از درمان‌های لازم استفاده نمی کنند  و بر این باورند که از دست دادن دندان‌ها بخش طبیعی از روند پیری بوده و قابل پیشگیری نیست.

دکتر ولی‌زاده خشکی دهان سالمندان را یکی از عوامل زمینه ساز پوسیدگی دهان در سالمندان عنوان کرد  و گفت اغلب سالمندان به دلیل مصرف برخی از داروهای خاص و یا بیماری‌های زمینه ای، دچار خشکی دهان می‌شوند.خشکی دهان سبب گسترش باکتری ها در دهان و درنتیجه ابتلا به بیماری های مختلف از جمله پوسیدگی دندانی می شود.

وی توصیه کرد  اگرفرد سالمند به خشکی دهان  مبتلاست این مساله را با دندانپزشک درمیان بگذارد تا داروها و توصیه های لازم تجویز شود.

وی  مصرف کافی مایعات( ترجیحا آب ساده ) ،مصرف میوه ها و سبزی های تازه، پرهیز از کشیدن سیگار و سایر دخانیات و خودداری از  خودسرانه مصرف داروها  را در پیشگیری از خشکی دهان و دندان موثر دانست.

دکتر ولی‌زاده همچنین توصیه کرد سالمندان در طول روز با نوشیدن و آب یه صورت کم‌کم و جرعه جرعه دهان خود را مرطوب نگهدارند و قبل از خوردن غذا دهان خود را بشویند یا کمی آب بنوشند تا خیس شدن دهان به راحت‌تر جویدن غذا و قورت دادن لقمه کمک کند.

 

توصیه‌هایی برای مراقبت از دندان مصنوعی

دکتر ولی‌زاده در ادامه به اهمیت بهداشت دندان‌های مصنوعی و بافت زیرین آن اشاره کرد و گفت بسیاری از سالمندان به اشتباه فکر می‌کنند که پس از کشیدن تمام دندان‌هایشان دیگر نیازی به رعایت بهداشت دهان و دندان ندارند؛ درحالی که سالمندانی که از                        دندان مصنوعی استفاده می‌کنند باید مراقبت های لازم درخصوص دندان‌های مصنوعی و بافتهای زیرین آن را انجام دهند .

وی تاکید کرد  سالمندان درصورتی که اصلا دندان ندارند باید برای جلوگیری از عفونت لثه، با یک مسواک نرم و کمی خمیردندان لثه ها و سطح روی زبان را بشویند و هرچه سریعتر باید  برای گذاشتن دندان مصنوعی اقدام کنند

کارشناس سلامت دهان و دندان معاونت بهداشت در ادامه توصیه هایی برای مراقبت از دندان مصنوعی و بهداشت دهان بیان کرد که در ادامه می‌خوانید:

دندان‌های مصنوعی نیز مانند دندان‌های طبیعی نیازمند مسواک زدن و مراقبت هستند و اگر دندان مصنوعی تمیز نشود ممکن است باعث ایجاد عفونت‌های مختلف در محیط دهان شود.

* دندان‌های مصنوعی را حداقل یک بار در روز از دهان خارج کرده و با مسواک نرم بشویید.

*در هنگام تمیز کردن دندان مصنوعی، ظرف آبی را که تا نیمه پر است زیر دست خود قرار دهید تا درصورتی که دندان مصنوعی از دست تان افتاد صدمه نبیند.

در موقع شستن توصیه می شود که آن را بین انگشت شست و اشاره خود محکم بگیرید و مسواک بزنید.

*بعد از خارج کردن دندان مصنوعی از دهان، لثه ها و زبان را با یک مسواک نرم بشویید و به آرامی ماساژ دهید. این کار باعث افزایش گردش خون و درنتیجه سلامت این بافتها می شود.

*شب ها دندان های مصنوعی را از دهان خارج کرده و در یک ظرف آب یا آب نمک تمیز قرار دهید.

*هر زخمی در ناحیه دهان باید جدی گرفته شده و به دندانپزشک مراجعه شود.

*درصورتی که دندان مصنوعی در اثر شکستن و یا شل شدن  باعث ایجاد فشار یا زخم  روی لثه  شده  حتما به دندانپزشک مراجعه نمایید.

* برای استفاده از دهانشویه های مناسب جهت کاهش التهاب لثه به ویژه برای بیماران با ضعف سیستم ایمنی با دندانپزشک مشورت کنید

*استفاده از دهانشویه های حاوی فلوراید و یا سایر محصولات حاوی فلوراید (ژل،خمیردندان) در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌های باقیمانده در سالمندان مستعد پوسیدگی مناسب است.

ممکن است به دلیل وجود ترمیم های قبلی دندان‌ها در دهان، از دست دادن دندان‎ها و تحلیل لثه در سالمندان مشکل تمیز کردن دندان‌های طبیعی وجود داشته باشد.  بنابراین افراد سالمند لازم است حتی اگر مشکلی ندارند سالی یک بار برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنند و روزی یک بار با استفاده از نخ دندان سطوح بین دندانی را تمیز کرده و سپس مسواک بزنند.

* برخی از سالمندان نیز بدلیل محدودیت های فیزیکی در دست، انگشتان، آرنج و شانه و گردن توانایی مراقبت‌های لازم از دهان و دندان را ندارند. در این شرایط  اصلاح دسته های مسواک دستی به صورتی که برای دست فرد سالمند مناسب باشد و همچنین استفاده از مسواک های برقی و نگهدارنده های نخ دندان و مسواک های بین دندانی می تواند کمک کننده باشد. .