معرفی و شرح وظایف گروه تغذیه و امور دارویی
برنامه بهبود تغذیه جامعه
گذار تغذیه‌ای در زمینه تغییر سریع دموگرافیک، شهرنشینی و توسعه اجتماعی در کشور ایران و بسیاری ازکشورهای منطقه ، طی سال های اخیر ، تغییراتی را در وضع سلامت مردم ایجاد کرده است. تغییر سنتهای گذشته و شیوه های جدید زندگی منجر به تغییر در الگوهای غذایی از جمله افزایش دریافت چربی های اشباع وکاهش دریافت میوه وسبزی گردیده ،که این امر موجب افزایش شیوع بیماری های غیر واگیر نظیر بیماری های قلبی ، عروقی ، سرطان ، دیابت و ... شده است. اصلاح شیوه زندگی یک راهکار اساسی برای پیشگیری از بیماری های غیرواگیر و پیامدهای آن می باشد و آموزش مردم در زمینه رژیم غذایی مناسب ، اولین قدم مثبت در راستای پیشگیری از بیماری های فوق است. گزارش سال 2002 سازمان جهانی بهداشت کشورها را برای طراحی مداخلات گسترده مبتنی بر جامعه در زمینه کاهش چربی غذا ، افزایش فعالیت بدنی، مصرف بیشتر میوه و سبزی ، کاهش نمک در غذاهای فرآوری شده و کاهش مصرف دخانیات برانگیخته است .رژیم غذایی مناسب ، ورزش و کاهش مصرف دخانیات مهمترین عواملی هستند که باید در برنامه های پیشگیری از بیماری های غیرواگیر مدنظر قرار گیرند . اگرچه چاقی و فشارخون بالا از عوامل مهم خطر در بروز و شیوع این بیماریهاست ولی عوامل دیگری از جمله نوع چربی های دریافتی در جامعه می تواند از عوامل مهم خطر آفرین باشد . به طوری که حداقل 15 درصد انرژی دریافتی روزانه باید از چربی ها تامین شود و میزان انرژی دریافتی از چربی ها برای بالغین نباید از 30درصد تجاوز کند .میزان اسیدهای چرب ترانس در رژیم غذایی روزانه به همان اندازه اسیدهای چرب اشباع شده و شاید بیش از آن در پیدایش آترواسکلروز نقش دارند به گونه ای که بر اساس یافته های جدید کاهش 2%میزان چربی ترانس روزانه می تواند به کاهش 25 درصدی خطر شیوع بیماری های قلبی و عروقی منجر گردد.بنابراین ارتقاء دانش تغذیه ای جامعه و بهبود کیفیت مواد غذایی گامی موثر برای بهبود و اصلاح شیوه زندگی مردم و کنترل اپیدمی بیماری های مزمن می باشد.هم چنین سوء تغذیه در کودکان زیر 6 سال ، کمبود ریز مغذیها و به ویژه ید ، آهن ،کلسیم ، روی ، ویتامین A ،B و D در افراد جامعه به عنوان یک مشکل عمده مطرح است . کمبود ریز مغذیها با عوارض متعدد از جمله اختلال رشد جسمی وتکامل مغزی کاهش بهره هوشی ، کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی افزایش موارد ابتلا به بیماری ها و پوکی استخوان و نهایتا"کاهش توانمندی های ذهنی و جسمی افراد ،توسعه اجتماعی ، اقتصادی مناطق و کشورها را به مخاطره می اندازد.در کشور ما محاسبه شده است که با شیوع 20%کم خونی فقر آهن سالیانه حدود 575 میلیارد دلار به کشور ضرر و زیان وارد می شود که شامل افزایش مرگ و میر و بیماری روزهای غیبت از کار و مدرسه افت تحصیلی مردودی و کاهش قدرت کار و تولید می باشد . به طور کلی انواع سوء تغذیه توانمندی و کارایی کشورها را کاهش می دهد و به همین دلیل موجب فقر می شود و فقر نیز سوء تغذیه راتشدید می کند .گذشته از دسترسی به غذای ناکافی و ابتلا به عفونت ها که به عنوان دلایل اولیه بروز سوءتغذیه محسوب می شوند ، ناامنی غذایی خانوار ، دسترسی ناکافی به خدمات بهداشتی درمانی و مشکلات بهداشتی موجود در محیط زندگی و همچنین ساختار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه در سطوح ملی و محلی بعنوان دلایل پایه ای بروز و گسترش سوءتغذیه در یک جامعه محسوب می شوند . در حقیقت شدت و گستره سوءتغذیه پروتئین انرژی و کمبود ریزمغذی ها در جوامع ارتباط نزدیکی با وضعیت اقتصادی ، اجتماعی ، سطح آموزش و سواد، وضعیت اقلیمی ، تولیدات غذایی ، دسترسی به آب سالم ، پوشش و کیفیت خدمات بهداشتی درمانی دارد.تعیین وضعیت شاخص های تن سنجی کودکان زیر 6سال و زنان باردار، همچنین وضعیت دسترسی ایشان به خدمات بهداشتی درمانی بعنوان یکی از مهم ترین شاخص های تعیین وضعیت امنیت غذایی یک منطقه محسوب می گردد و در تحلیل نیازهای مداخلاتی نظیر اجرای برنامه های حمایتی تغذیه ای کودکان و زنان کاربرد ویژه ای دارد.
امنیت غذایی عبارت است از این که:غذای کافی ( از لحاظ کمیت ، کیفیت ، ایمن و مقبول بودن از نظر اجتماعی و فرهنگی)، فراهم و در دسترس باشد و پس از استفاده موجب رضایت خاطر تمام افراد ، در تمام اوقات شود تا بتوانند زندگی سالم و شادی داشته باشند بنابراین در تعریف امروزی امنیت غذا سه عبارت فراهمی، دسترسی و بهره مندی مورد توجه است.
برای بهبود وضع تغذیه جامعه باید در زمینه 4 عامل اساسی شامل درآمد ، دسترسی به غذا ، فرهنگ و سواد تغذیه ای و دسترسی به خدمات بهداشتی و کنترل بیماریها راهکارهای مختلف به طور هماهنگ به اجرا گذاشته شود. واحد بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی در راستای ارتقاء دانش تغذیه ای جامعه و بهبود امنیت غذایی منطقه ، برنامه ریزی و اجرای مداخلات بین بخشی تغذیه ای را در سطح استان دنبال می نماید . در طراحی و اجرای برنامه های بهبود تغذیه و امنیت غذایی منطقه بخش بهداشت که متولی سلامت مردم است نقش هماهنگ کننده دارد و تیم کارشناسان تغذیه درمراکز بهداشت شهرستان ها با همکاری پزشکان ،کارشناسان ،کاردانها و بهورزان که مجموعه ای توانمند از ارائه دهندگان خدمت هستند و دسترسی وسیعی به گیرندگان خدمت دارند عوامل موثردرارتقاء آگاهی های جامعه می باشد در همین راستا واحد تغذیه معاونت بهداشتی با همکاری و هماهنگی گروه های تحصصی جمعیت و خانواده، سلامت جوانان نوجوانان و مدارس، بهداشت محیط، بهداشت حرفه ای، امور بهورزی، بیماریهای غیرواگیر ، آموزش بهداشت ، گسترش شبکه ها در تغییر نگرش افراد جامعه و ایجاد رفتارهای بهداشتی تغذیه ای همکاری تنگاتنگی دارد. همچنین گروه تغذیه با ارگانهایی چون بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی (ره)، شهرداری ، آموزش و پرورش و . . . . نیز همکاری تنگاتنگی دارد.چشم انداز فعالیتهایی که در راستای دستیابی به اهداف برنامه انجام می گیرد بهبود کیفیت زندگی و امنیت غذایی مردم با داشتن افرادی تصمیم گیرنده و با سواد ازنظر تغذیه ای که دارای انگیزه، دانش، مهارت و اراده در انتخاب جانشین های غذایی مناسب باشند و مشکلات تغذیه ای اعم از کم خوری، پرخوری و کمبود ریزمغذیها در آنها کاهش یابد .
تغذیه جامعه بر دستیابی به امنیت غذایی و امنیت تغذیه ای عموم مردم تا کید دارد. مدیریت تغذیه جامعه به معنی طراحی و مدیریت موثر برنامه های مداخله ای جامعه محور به منظور ارتقاء سطح سلامت و بهبود تغذیه جامعه می باشد امنیت غذایی عبارت است از ”دسترسی همه افراد جامعه در تمام اوقات به غذای کافی برای داشتن زندگی سالم و فعال“. امنیت تغذیه ای نیز استفاده فیزیولوژیک از مقادیر مناسبی از غذای سالم و مغذی با مطلوبیت اجتماعی و فرهنگی توسط همه افراد خانواده برای داشتن یک زندگی فعال، مولد و سالم است.
پس از اجرای برنامه تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت، با استقرار کارشناسان تغذیه در مراکز خدمات جامع سلامت دسترسی جامعه به مراقبت و خدمات تغذیه ای تسهیل گردید. در حال حاضر کارشناس تغذیه مرکز خدمات جامع سلامت علاوه بر ارائه خدمات مشاوره تغذیه به ارجاعات مراقبین سلامت و پزشکان، مدیریت برنامه های بهبود تغذیه جامعه تحت پوشش خود را عهده دار می باشد.
کارشناسان تغذیه با جلب همکاری های درون بخش و بین بخشی برنامه های جامعه نگر را اجرا نموده و بر اساس نیاز جامعه جلسات آموزشی گروهی هدفمند برگزار می نمایند و علاوه بر کنترل شاخص های آنتروپومتریک و ثبت در پرونده الکترونیک و ارزیابی تغذیه ای برنامه غذایی با توجه به نیازها و عادات غذایی فردی تنظیم و در سامانه الکترونیک ثبت می گردد. از دیگر وظایف کارشناسان تغذیه می توان به نظارت بر ارائه خدمات تغذیه ای مراقبین سلامت و بهورزان، نظارت و اجرای برنامه های حمایتی مادران باردار و کودکان و توزیع سبد غذایی با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) و خیرین، مکمل یاری دانش آموزان، ایران اکو، همکاری های مشترک با بهزیستی، آموزش و پرورش، جهاد کشاورزی، برگزاری بسیج های آموزش همگانی تغذیه و ..... اشاره نمود.
اهداف ارائه خدمات تغذیه ای در نظام شبکه
- افزایش دسترسی جمعیت تحت پوشش به خدمات بهبود تغذیه
- پیشگیری و کنترل انواع سوءتغذیه و عوامل خطر تغذیه ای بیماری های غیرواگیر
- ارتقاء سواد تغذیه ای جامعه و گروه های هدف و اصلاح الگوی تغذیه مراجعین
- ارتقاء شاخص های تغذیه و گسترش مداخلات جامعه محور
شرح وظایف کارشناسان تغذیه مراکز خدمات جامع سلامت:
- تدوین برنامه عملیاتی بهبود تغذیه و امنیت غذایی
- انجام مراقبت های تغذیه ای گروه های سنی و فیزیولوژیک (شامل ارزیابی الگوی غذایی مراجعین، تفسیر شاخص های تن سنجی، آموزش و مشاوره تغذیه به مادران باردار و شیرده، کودکان و نوجوانان، جوانان، میانسالان و سالمندان )
- مشاوره و تنظیم برنامه غذایی برای بیماران غیر واگیر
- ارائه آموزش گروهی هدفمند برای جمعیت تحت پوشش متناسب با نیازهای جامعه
- اجرای برنامه مکمل یاری گروه های سنی
- اجرای برنامه حمایت تغذیه ای کودکان مبتلا به سوء تغذیه و مادران باردار با همکاری کمیته امداد و خیرین و پیگیری اجرای ماده 24 قانون جوانی جمعیت
- همکاری با دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی استان تهران و برگزاری دوره های آموزشی تغذیه ویژه پیامگزاران سلامت و اعضاءخانه مشارکت مردم در سلامت
- آموزش و بازآموزی تیم سلامت ، کارکنان ادارات ، مربیان مدارس، دانش آموزان، دانشجویان دانشگاه فرهنگیان، حوزه علمیه و طلاب
- همکاری با سازمان بهزیستی در خصوص اجرای برنامه بهبود تغذیه سالمندان در آسایشگاه های سالمندان
- همکاری با آموزش و پرورش در خصوص اجرای برنامه های بهبود تغذیه دانش آموزان ( نظارت برپایگاه تغذیه سالم مدارس ، مکمل یاری دانش آموزان و برنامه ایران اکو)
- برگزاری کمپین اطلاع رسانی تغذیه و آموزش در مناسبت های مختلف هفته سلامت، روز جهانی غذا، دیابت، قلب، استئوپروز و ....
- تهیه رسانه های آموزشی (کتاب، پوستر، بروشور و ...)
- برنامه ریزی تهیه کلیپ آموزشی تغذیه با همکاری دانشکده آموزش مجازی پزشکی با عناوین (رهنمودهای غذایی ایران ، اضافه و چاقی، تغذیه و باروری سالم، تغذیه در بیماران دیابتی، ریزمغذی ها، نمک تصفیه شده یددار)
- همکاری با جهاد کشاورزی استان تهران و اجرای برنامه بهبود تغذیه زنان روستایی
- پایش و نظارت براجرای برنامه های بهبود تغذیه در مراکز تابعه
- همکاری با دفتر بهبود تغذیه در اجرای طرح و پژوهش های کشوری
شرح وظایف رئیس گروه تغذیه ستاد معاونت بهداشت :
- هدایت کارشناسان گروه در تدوین برنامه عملیاتی( برنامه ریزی ، بررسی و تعیین اهداف و خط مشی های اجرایی در برنامه های بهبود تغذیه جامعه در قالب سیاستهای وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی )
- تهیه و تدوین برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت بهبود تغذیه استان درقالب اهداف و سیاست های دفتر بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت
- تعیین اولویت های پژوهشی تغذیه درقالب برنامه های کلی بهبود تغذیه استان وارائه آن به معاونت پژوهشی استان و سایر ارگانهای مرتبط
- ارزیابی برنامه های بهبود تغذیه استان وتهیه گزارش از پیشرفت برنامه ها وارائه پیشنهادات اصلاحی به مدیرمافوق و دفتر بهبود تغذیه جامعه به منظور بازنگری برنامه ها
- جلب همکاری مدیران مافوق به منظور تهیه وتدوین سیاست ها، برنامه های سالیانه
- همکاری تخصصی باسایر کارشناسان امور بهبودتغذیه استان درسایر بخش ها دراجرای برنامه ها وفعالیت های بهبود تغذیه استان
- تهیه وارائه پیشنهاد جهت ارتقاء دانش ومهارتهای کارشناسان تغذیه تحت نظارت وپیگیری موضوع از مراجع ذیربط
- انجام سایرامور مرتبط با برنامه ریزی وسیاستگذاری ونظارت بربرنامه های بهبود تغذیه استان که از سوی مقامات مافوق ارجاع می شود.
- نظارت بر رعایت و حسن اجرای دستورالعمل های ارسالی از معاونت بهداشت و دفتر بهبود تغذیه جامعه
- همکاری و هماهنگی با واحدهای تخصصی سطح معاونت و شرکت فعال در جلسات مرتبط و جلب مشارکت واحدهای معاونت
- شرکت در شوراها و کمیته های ذیربط بنابه دستور و یا موافقت مقام ما فوق
- تعیین چالش ها واولویت های مربوط به تغذیه در منطقه تحت پوشش
- برنامه ریزی و هماهنگی در راستای بهبود تغذیه منطقه
- تهیه مستندات و بارگذاری سامانه جامع برنامه عملیاتی
- تحلیل و آنالیز عملکرد و شاخص های برنامه و بررسی پیشرفت و میزان دستیابی و ارائه گزارش
- توجیه مدیران مراکز و شبکه های بهداشت در راستای اجرای برنامه ها
- بررسی و پایش سطوح محیطی بر اساس سامانه یکپارچه بهداشت ( سیب)
- همکاری و راهنمایی کارشناسان درتهیه، تدوین و توزیع منابع مورد نیاز گروههای هدف برنامه
- برنامه ریزی برای برآورد و تنظیم لیست توزیع اعتبارات اختصاصی برنامه هاو تهیه گزارش جهت ارائه به سطوح بالاتر
- برنامه ریزی جهت برآورد، تامین، توزیع مکمل های گروههای سنی
- برنامه ریزی و هماهنگی جهت برگزاری دوره های آموزشی تغذیه ویژه مراقبین سلامت وکارشناسان تغذیه
- برنامه ریزی های مداخله ای برای رفع مشکلات و موانع اجرای صحیح برنامه های گروه
- برنامه ریزی در جهت اجرای برنامه های حمایتی بهبود تغذیه گروههای هدف
- برنامه ریزی و هماهنگی در جهت اجرای برنامه ترویج تغذیه سالم
- برنامه ریزی و هماهنگی در جهت اجرای برنامه کاهش چاقی و اضافه وزن گروههای سنی
- برنامه ریزی و هماهنگی در جهت پیشگیری و کنترل کمبود ریزمغذیها
- برنامه ریزی و هماهنگی جهت برگزاری مناسبت های تغذیه( هفته سلامت – روزجهانی غذا – بسیج اطلاع رسانی تغذیه صحیح و .. ..)
- برنامه ریزی و هماهنگی در جهت راه اندازی واحدهای تغذیه مراکز خدمات جامع سلامت و تامین نیروی کارشناسی مناسب
- نظارت، پایش و ارزشیابی برنامه های بهبود تغذیه در سطح ستاد شهرستان ها و سطوح محیطی
- نظارت، پایش و ارزشیابی در جهت اجرای بهینه پروژه های تحقیقاتی
- هماهنگی و همکاری وجلب مشارکت درون بخشی و برون بخشی با کلیه سازمان ها وادارت دولتی و غیر دولتی به منظور اجرای برنامه( آموزش و پرورش، بهزیستی، شهرداری، کمیته امداد ،...)
- جلب همکاری درون بخش و برون بخش در پیشبرد اهداف و برنامه های گروه و نظارت بر فرآیند و نتیجه آن
- نظارت بر حسن انجام امور در گروه تحت سرپرستی
- هدایت برنامه های تحت سرپرستی
- پایش و ارزشیابی کارشناسان تغذیه ، به طور مستمر در طول سال( سطوح ستادی و محیطی)
- هدایت کارشناسان مسئول واحدهای بهداشت خانواده مراکز/شبکه های بهداشت و رتبه بندی مراکز و شبکه ها
- نظارت بر مکاتبات کارشناسان گروه
- سازماندهی نیروهای تحت مجموعه- امکانات و منابع
- هماهنگی درون بخشی- بین بخشی و برون بخشی در راستای اجرای بهینه برنامه های بهبودتغذیه جامعه
- نظارت و برگزاری دوره های آموزشی و تدریس در جهت ارتقا و توانمند سازی علمی و عملی مراقبین سلامت- کارشناسان تغذیه - بهورزان و کارکنان در زمینه برنامه
- نظارت بر برگزاری دوره های آموزشی و تدریس در جهت ارتقا و توانمند سازی علمی و عملی کارشناسان مسئول واحدهای بهداشت خانواده ستادهای تابعه
- برگزاری ومشارکت در سمینارها ، کارگاه ها و کمیته های علمی
- تدوین و اجرا ی طرح های پژوهشی و همکاری با وزارت بهداشت ، سایر دانشگاه ها و سازمان های بین المللی در اجرای پژوهش ها
- تصمیم گیری برای زمان بندی و شیوه برنامه های پایش در سطح گروه- انجام وظایف غیر اختصاصی – برگزاری نشست های کارشناسی در سطح گروه و با کارشناسان مرتبط در شبکه و مراکز در برنامه های تحت سرپرستی
- تصمیم گیری در مورد محتوای چک لیست های پایش برنامه ها وتصمیم گیری برای برنامه ریزی های عملیاتی و مداخله ای
- نظارت بر اجرای برنامه های تغذیه در سطوح محیطی (ترویج تغذیه سالم – پیشگیری و کنترل چاقی – پیشگیری و کنترل کمبود ریزمغذی ها – بهبود تغذیه زنان روستایی و عشایر – بهبود تغذیه کودکان نیازمند حمایت تغذیه ای و دارای سوء تغذیه )
- نظارت بر عملکرد کارشناسان تغذیه در ستاد شبکه ها و مراکز بهداشت
- هماهنگی با معاون بهداشت در تصمیم گیری های مربوط با گروه در اجرای برنامه ها و حل مشکلات
- هماهنگی با معاون فنی در تصمیم گیری های مربوط با گروه در اجرای برنامه ها و حل مشکلات
شرح وظایف کارشناس تغذیه ستاد معاونت بهداشت
- تدوین برنامه عملیاتی(برنامه ریزی، بررسی و تعیین اهداف و خط مشی های اجرایی در برنامه های بهبود تغذیه جامعه در قالب سیاستهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی )
- تهیه و تدوین برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت بهبود تغذیه استان درقالب اهداف و سیاست های دفتر بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت
- ارزیابی برنامه های بهبود تغذیه استان وتهیه گزارش از پیشرفت برنامه ها وارائه پیشنهادات اصلاحی به مدیرمافوق و دفتر بهبود تغذیه جامعه به منظور بازنگری برنامه ها
- تهیه وارائه پیشنهاد جهت ارتقاء دانش و مهارتهای کارشناسان تغذیه تحت نظارت و پیگیری موضوع از مراجع ذیربط
- نظارت بر رعایت و حسن اجرای دستورالعمل های ارسالی از معاونت بهداشت و دفتر بهبود تغذیه جامعه
- همکاری و هماهنگی با واحدهای تخصصی سطح معاونت و شرکت فعال در جلسات مرتبط و جلب مشارکت واحدهای معاونت
- شرکت در شوراها و کمیته های ذیربط بنا به دستور و یا موافقت مقام مافوق
- تعیین چالش ها واولویت های مربوط به تغذیه در منطقه تحت پوشش
- تهیه مستندات و بارگذاری سامانه جامع برنامه عملیاتی
- تحلیل و آنالیز عملکرد و شاخص های برنامه و بررسی پیشرفت و میزان دستیابی و ارائه گزارش
- بررسی وپایش سطوح محیطی بر اساس سامانه یکپارچه بهداشت (سیب)
- برنامه ریزی جهت برآورد، تامین، توزیع مکمل های گروههای سنی
- برنامه ریزی و هماهنگی جهت برگزاری دوره های آموزشی تغذیه ویژه مراقبین سلامت و کارشناسان تغذیه
- برنامه ریزی های مداخله ای برای رفع مشکلات و موانع اجرای صحیح برنامه های گروه
- هماهنگی در جهت اجرای برنامه های حمایتی بهبود تغذیه گروههای هدف
- هماهنگی در جهت اجرای برنامه ترویج تغذیه سالم
- هماهنگی در جهت اجرای برنامه کاهش چاقی و اضافه وزن گروههای سنی
- هماهنگی در جهت پیشگیری و کنترل کمبود ریزمغذیها
- برنامه ریزی و هماهنگی جهت برگزاری مناسبت های تغذیه (هفته سلامت – روزجهانی غذا – بسیج اطلاع رسانی تغذیه صحیح و .. ..)
- نظارت، پایش و ارزشیابی برنامه های بهبود تغذیه در سطح ستاد شهرستان ها و سطوح محیطی
- نظارت، پایش و ارزشیابی در جهت اجرای بهینه پروژه های تحقیقاتی
- هماهنگی و همکاری وجلب مشارکت درون بخشی و برون بخشی با کلیه سازمان ها و ادارت دولتی و غیر دولتی به منظور اجرای برنامه(آموزش و پرورش، بهزیستی، شهرداری، کمیته امداد،...)
- جلب همکاری درون بخش و برون بخش در پیشبرد اهداف و برنامه های گروه و نظارت بر فرآیند و نتیجه آن
- پایش و ارزشیابی کارشناسان تغذیه، به طور مستمر در طول سال (سطوح ستادی و محیطی)
- نظارت بر حسن اجرای برنامه های تغذیه در مراکز محیطی
- نظارت و برگزاری دوره های آموزشی و تدریس در جهت ارتقا و توانمند سازی علمی و عملی مراقبین سلامت- کارشناسان تغذیه - بهورزان و کارکنان در زمینه برنامه
- مشارکت در برگزاری سمینارها، کارگاه ها و کمیته های علمی
- همکاری در اجرا ی طرح های پژوهشی و همکاری با وزارت بهداشت، سایر دانشگاه ها و سازمان های بین المللی در اجرای پژوهش ها
- تصمیم گیری برای زمان بندی و شیوه برنامه های پایش در سطح گروه- انجام وظایف غیر اختصاصی – برگزاری نشست های کارشناسی در سطح گروه و با کارشناسان مرتبط در شبکه و مراکز در برنامه های تحت سرپرستی
- تصمیم گیری در مورد محتوای چک لیست های پایش برنامه ها وتصمیم گیری برای برنامه ریزی های عملیاتی و مداخله ای
- نظارت بر اجرای برنامه های تغذیه در سطوح محیطی (ترویج تغذیه سالم– پیشگیری و کنترل چاقی– پیشگیری و کنترل کمبود ریزمغذی ها – بهبود تغذیه زنان روستایی و عشایر – بهبود تغذیه کودکان نیازمند حمایت تغذیه ای و دارای سوء تغذیه )
- نظارت بر عملکرد کارشناسان تغذیه در ستاد شبکه ها و مراکز بهداشت
- هماهنگی با رئیس گروه در تصمیم گیری های مربوط با گروه در اجرای برنامه ها و حل مشکلات
معرفی امور دارویی معاونت بهداشت
اهمیت برنامه
تامین و تدارک داروهای اساسی در شبکه های بهداشتی و درمانی یکی از اصول PHC است که نیازمند توجه کافی مسئولان سطوح مختلف به این اصل از طریق ارتقاء فرایندهای برآورد، تامین، توزیع و مصرف داروها می باشد و در نهایت موجب افزایش دسترسی مردم به نیازهای دارویی و ارتقاء سطح سلامتی آنها می گردد.
معرفی واحد
امور دارویی مجموعه وظایفی ازقبیل تهیه و نگهداری و توزیع دارو، نظارت بر فعالیت واحدهای ارائه خدمات دارویی (انبارها، مراکز بهداشتی درمانی، پایگاه های بهداشتی و خانه های بهداشت)، آمــوزش و ارتقاء سطح آگاهی کارکنان و جامعه، هماهنگی با سایر واحدها جهت برنامه ریزی دقیق و پیش بینی نیاز داروهــا در فصول مختلف و نیز در زمان اجرا طرح های مختلف را شامل می شود. باتوجه به اهمــیت ویژه بهداشت و نقش آن در سلامت، ارائه صحیح و مناسب خدمــات داروئی فوق می تواند نقش مهمی در حفظ و ارتقاء سطح سلامت و بهداشت فــرد و جامعه داشته باشد.
تهیه داروبسته به عوامل مختلف می تواند هم از بخش دولتی و هم از بخش خصوصی صورت پذیرد که در این راستا توجه به عواملی همچون میزان مصرف، موجودی و نیاز آینده، طرحها و برنامه های مختلف بهداشتی، صفات دارو از جمله تاریخ انقضاء ، رنگ، قوام و... حائز اهمیت می باشد . نگهداری دارو نیز از اهمیت خاصی برخوردار بوده و توجه به شرایط نگهداری و استاندارد نمودن انبارهای داروئی تاثیر بسزایی در ارائه هر چه بهتر خدمات داروئی خواهد داشت. توزیع دارو در واقع آخرین و یکی ازمهمترین مراحل تامین و تدارک دارو می باشد و در این راستا باید عوامل چندی از قبیل قابل مصرف بودن دارو، توزیع بموقع و مناسب با نیاز، تاریخ انقضاء و... را در نظر گرفت .
جهت منطقی نمودن تجویز دارو، تعدادی از نسخ پزشکان مراکز تحت پوشش از لحاظ میانگین اقلام و قیمت تجویزی بصورت فصلی مورد بررسی قرار گرفته و بازخورد آن به پزشکان مربوطه اعلام می گردد.
به منظور بهبود ارائه خدمات دارویی، داروخانه های تحت پوشش بصورت دوره ای ارزشیابی شده و نتایج حاصله جهت رفع نواقص به مرکز/شبکه بهداشت مربوطه ارسال می گردد.
کلیه پرسنل دارویی نیازمند به آموزش مداومند. در این راستا برقراری آزمون از جزوه های دارویی یا جلسات پرسش و پاسخ شفاهی و نیز انجام بازدیدهای مستمر و برنامه ریزی شده بسیار موثر است. تشخیص افراد نیازمند آموزش بیشتر و برقراری کلاس های بازآموزی جهت این افراد راهکار مناسب است. لازم به ذکر است که آموزش و ارتقاء سطح آگاهی و مهارت کارکنان و همچنین سطح آگاهی افراد جامعه و تحقیقات و پژوهش های لازم در این زمینه مکمل اصلی خدمات مذکور می باشد .
اهداف:
- بهبود دسترسی مردم به خدمات دارویی
- افزایش رضایتمندی مراجعین به داروخانه های مراکز بهداشتی درمانی
- افزایش کیفی وضعیت داروخانه های مراکز بهداشتی درمانی تحت پوشش
- اصلاح فرایند نسخه نویسی و تجویز منطقی دارو
- افزایش سطح آگاهی گروه هدف
برنامه ها
- تامین و توزیع دارو در محدوده مجاز
- جابجایی داروها به منظور جلوگیری از انقضاء تاریخ مصرف داروها.
- بررسی نسخ دارویی و ارسال فید بک به پزشکان شاغل در مراکز بهداشتی درمانی به صورت فصلی
- پایش و نظارت بر واحدهای دارویی ستاد مراکز بهداشت و داروخانه های مراکز بهداشتی درمانی
- افزایش کیفی وضعیت داروخانه های مراکز بهداشتی درمانی تحت پوشش براساس چک لیست استاندارد.
- آموزش مردم و کارکنان شاغل در واحد های ارائه خدمات برحسب نیاز
- تهیه مقاله های تحقیقی در زمینه های دارویی در صورت لزوم
شرح وظایف :
- تدوین برنامه عملیاتی سالانه واحد و نظارت بر تدوین برنامه عملیاتی واحد های امور دارویی مراکز تابعه
- بررسی نیازهای دارویی اعلام شده توسط واحد مربوطه(در محدوده مجاز ) با توجه به تاریخ انقضاء و موجودی انبار دارویی
- تامین دارو های مورد نیاز(در محدوده مجاز) با هماهنگی واحد اداری مالی
- توزیع دارو های خریداری شده بر اساس نظر کارشناسی واحد مر بوطه
- کنترل تاریخ انقضاء دارو های تحویلی
- کنترل کیفی دارو های موجود در انبار در مواقع لزوم
- پایش دارو خانه های مراکز بهداشتی درمانی ،خانه های بهداشت ،انبار های دارو یی و ارسال فید بک مناسب
- نظارت بر عملکرد فنی مسئولین امور دارویی مراکز تابعه ورتبه بندی واحد های دارویی تابعه
- بررسی میانگین قیمت و اقلام تجویزی در هر نسخه به صورت سه ماهانه و ارسال باز خورد مناسب
- بررسی آمار سه ماهانه مراکز و ارسال فید بک در صورت لزوم
- اجرای طرحهای تحقیقاتی در صورت لزوم
- مشارکت و همکاری در اجرای طرحهای بهداشتی به منظور تامین به موقع دارو های مورد نیاز براساس پروتکل های پیشنهادی
- ویرایش بسته های آموزشی مطابق با دستورالعمل های جدید
- آموزش مسئولین امور دارویی بدو خدمت
- تدوین متون و برنامه های آموزشی در صورت لزوم
- مشارکت و همکاری در اجرای آموزش مستمر برای رده های مختلف بهداشتی در زمینه امور دارویی
- بررسی متون آموزشی ارسالی از مراکز
- تشکیل جلسات کارشناسی و تنظیم صورتجلسات و پیگیری مصوبات
- شرکت در جلسات و کمیته های مرتبط
- شرکت در کار گاههای مرتبط
- تهیه گزارشهای در خواستی
- هماهنگی جهت جابجایی داروهای تاریخ نزدیک بین مراکز و یا با سایر دانشگاهها