پویش همگانی پوکی استخوان از 26 مهرماه سال جاری الی 2 آبان با شعار " برای سلامتی استخوان قدم برداریم" برگزار می‌گردد.

پریوش شیری، کارشناس برنامه پییشگیری و کنترل بیماریهای اسکلتی – عضلانی با اشاره به  20 اکتبر،  مصادف با 28 مهر 1401 روز جهانی پوکی استخوان بر اهمیت آموزش و ارتقای سطح آگاهی عموم مردم در مورد این بیماری تاکید کرد.

وی پوکی استخوان (استئوپروز) را مشکل شایع سیستم های بهداشتی برشمرد  گفت  این بیماری شایع ترین بیماری متابولیک استخوان است و به عنوان اپیدمی پنهان دنیای امروز از آن نام می‌برند.

شیری، با اشاره به افزایش جمعیت افراد مبتلا به پوکی استخوان، در سراسر جهان گفت بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی تخمین زده می‌شود  200 میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا باشند  و یک نفر از هر دو زن و یک نفر از هر 4 مرد در سنین بالای 50 سال شکستگی ناشی از پوکی استخوان را تجربه می کنند.

وی شیوع کشوری این بیماری را  بر اساس مطالعات  انجام شده در سالمندان بالای 60 سال در زنان62 درصد و در مردان 24 درصد گزارش و تأکید کرد این شیوع با بالا رفتن سن افزایش می یابد به گونه ای که در زنان بالاتر از 75 سال شیوع پوکی استخوان به بیش از 80% می رسد.

شیری از شکستگی لگن و به دنبال آن ناتوانی افراد  به عنوان مهمترین عارضه پوکی استخوان نام برد و گفت  افزایش جمعیت سالمند دنیا از یک سو و شهرنشینی از سوی دیگر باعث سیر صعودی شیوع پوکی استخوان در بسیاری از کشورهای جهان می شود.

وی بار اقتصادی ناشی از پوکی استخوان در کشور  را  براساس مطالعات انجام شده بسیار زیاد و نزدیک به 400 میلیون دلار در سال عنوان کرد.  

 

  چه عواملی باعث ایجاد پوگی استخوان می‌شود؟

کارشناس بیماری‌های غیر واگیر معاونت بهداشتی در باره چکونگی ایجاد این بیماری گفت پوکی استخوان  با کاهش توده استخوانی و افزایش خاصیت شکنندگی مشخص می‌شود.

وی سیستم استخوانی اسکلتی را  یک ارگان دینامیک و در حال تغییر دایمی عنوان کرد که ساخت آن  از دوره جنینی شروع شده و در طی بلوغ به حداکثر خود می رسد.

به گفته این کارشناس بهداشتی هنگامی که یک فرد به دهه ششم زندگی می رسد، سالانه و به تدریج با کاهش توده عضلانی قدرت عضلانی و تراکم استخوان مواجه می‌شود.

شیری علل ایجاد پوکی استخوان را به دو دسته قابل تغییر و غیرقابل تقسیم‌بندی کرد و گفت از عوامل قابل تغییر می‌توان به اصلاح رژیم غذایی، فعالیت فیزیکی، و عدم مصرف سیگار و الکل اشاره کرد.

وی عوامل غیرقابل تغییر را شامل افزایش سن، نژاد، عوامل ژنتیک، جنسیت و سابقه خانوادگی شکستگی برشمرد.

کارشناس مبارزه با بیماری های غیر واگیردرمان دارویی پوکی استخوان و  پایبندی به درمان را بسیار مهم توصیف کرد و گفت درمان پوکی استخوان با هدف تثبیت یا افزایش توده استخوانی، حفظ یا بهبود کیفیت استخوان و جلوگیری از سقوط مبتلایان انجام می‌شود.

شیری خاطرنشان کرد سنجش تراکم استخوان استاندارد طلایی تشخیص پوکی استخوان به حساب می‌آید.

کارشناس کنترل بیماریهای اسکلتی – عضلانی درباره اقدامات معاونت بهداشتی در زمینه پیشگیری از پوکی استخوان گفت در حال حاضر اطلاع‌رسانی و آموزش مردم مهمترین فعالیت کارشناسان بهداشتی در این زمینه است.

وی همچنین مصرف کافی کلسیم و ویتامین د را  یک جنبه اساسی در هر برنامه پیشگیری یا درمان پوکی استخوان در هرسنی عنوان کرد و گفت بر اساس دستورعمل کشوری توزیع مکمل کلسیم برای گروه سنی سالمند (بالای  60سال ) در مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه های سلامت  و خانه‌های بهداشت به میزان روزانه یکعدد رایگان توزیع می گردد.

همچنین مکمل ویتامین د نیز ماهانه یک قرص ژله ای 50هزار واحدی به عنوان دوز پیشگیری از کمبود وییتامین د در گروه‌های سنی جوانان میانسالان و سالمندان توزیع می‌شود.

شیری از برنامه ریزی وزارت بهداشت  برای آموزش  تعدادی از پزشکان شاغل در مراکز خدمات جامع سلامت خبر داد که  به زودی به عنوان پزشکان منتخب، تشخیص، درمان و ارجاع بیماران دچار پوکی استخوان را انجام خواهند داد.  

توصیه هایی برای پیشگیری از پوکی استخوان و جلوگیری از سقوط سالمندان

به میزان کافی کلسیم مصرف کنید.  بزرگسالان 50 سال به بالا، روزانه باید 1200میلی گرم کلسیم دریافت کنند. این مقدار باید از رژیم غذایی و مصرف مواد غنی از کلسیم شامل لبنیات، مغزها و دانه ها تامین گردد.

در صورت عدم تامین این میزان در رژیم غذایی مصرف مکمل های کلسیم توصیه می‌شود.

از مکمل های ویتامین D  استفاده کنید. این ویتامین نقش اصلی در جذب کلسیم و سلامت استخوان دارد و در عملکرد عضلات، برقراری تعادل و پیشگیری از سقوط مؤثر است. کمبود ویتامین دی در بیماران مبتلا به پوکی استخوان  و شکستگی مفصل ران شایع است و اثربخشی درمان ضد پوکی استخوان را دچار اختلال می کند .

به طور منظم ورزش کنید. ورزش منظم ( به طور مثال 30 تا 40 دقیقه پیاده روی 3 تا 4 روز در هفته) برای سلامت استخوان  لازم است اگرچه پیاده روی به تنهایی نمی تواند تراکم استخوان را تغییر دهد ولی می تواند پیشرفت از دست رفتن استخوان را مهار کند. همه افراد با توجه به سن و شرایط جسمی باید با کمک یک فرد متخصص برنامه ورزشی مناسب و منظم دربرنامه زندگی خود بگنجانند.  

برای پیشگیری از سقوط و  شکستگی استخوان عوامل خطر را  در محیط زندگی فرد مبتلا را شناسایی و اصلاح کنید  این  اصلاحات شامل استفاده از نرده کنارپله ها، استفاده از دستگیره  مناسب در حمام و دستشویی، تامین نور مناسب در اتاق خواب، حمام و راه پله و رفع نقایص بینایی و شنوایی فرد مبتلا می باشد.

از مصرف سیگار و نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید. 

روز شمار هفته پوکی استخوان شامل موارد به شرح جدول زیر در دستور کار این معاونت قرار دارد.