آلودگی هوا در حال حاضر نه تنها به عنوان یک موضوع زیست محیطی، بلکه به عنوان یک مسئله جدی بهداشتی مطرح می شود. کیفیت پایین هوا می تواند چشم ها، بینی و گلو را تحریک کند، باعث تنگی نفس، تشدید آسم و سایر بیماری های تنفسی شود و بر سیستم قلبی عروقی تأثیر بگذارد. تنفس هوای آلوده برای مدت طولانی می تواند مشکلات جدی تری ایجاد کند. در واقع تخمین زده می شود که آلودگی هوا سالانه عامل مرگ زودرس 7 میلیون نفر در دنیا باشد. بنابراین برای محافظت از سلامت خود و اطرافیانمان و مواجهه کمتر با خطرات آلودگی هوا چه باید کرد. ما در این گزارش 10 نکته ضروری در مواجه با هوای آلوده را به شما آموزش میدهیم.

1. آگاهی از وضعیت کیفیت هوا

اولین موردی که در خصوص آلودگی هوا باید بدانیم آگاهی از وضعیت کیفیت هوا است. AQI شاخصی است که برای گزارش روزانه‌ی کیفیت هوا به کار می رود و به طور ساده با رنگ بندی های خاص نشان می‌دهد که هوای اطرافتان چقدر آلوده است و این حد از آلودگی چه اثراتی ممکن است بر سلامتی شما داشته باشد. در جدول زیر می­توانید اطلاعات کلی در این خصوص را ببینید.

برای دسترسی به اطلاعات شاخص کیفیت هوا در شهر تهران می توانید به سایت شرکت کنترل و کیفیت هوای تهران یا  سامانه پایش کیفی هوای کشور مراجعه کنید. البته نرم افزار های موبایلی نیز برای این منظور آماده شده است.

2. گروه های حساس چه کسانی هستند

کودکان، سالمندان و زنان باردار مستعد بیشترین ابتلا به بیماری های مرتبط با آلودگی هوا هستند. در این بین افراد دارای بیماری های قلبی و عروقی، تنفسی و آسم نیز بسیار آسیب پذیر هستند. در واقع ژنتیک فرد، بیماری های زمینه ای و تغذیه نیز بر حساسیت فرد به آلودگی هوا تأثیر گذار است.

3. در منزل بمانید و در و پنجره ها را ببندید

در شرایط آلودگی هوا برای افرادی که ضرورتی برای خروج از منزل ندارند ماندن در خانه بهترین راهکار جهت جلوگیری از عوارض مخرب آلودگی هوا است. لازم است درب و پنجره ها را ببندید و در صورت داشتن تهویه متبوع آن را در حالت باز چرخش(re-circulate) قرار دهید.

4. خانه را مرطوب نگاه دارید و از کشیدن سیگار اجتناب کنید

 از آنجا که آلودگی هوای سبب تحریک ناحیه فوقانی سیستم تنفسی و ایجاد سرفه  نیز می­شود بهتر است به طور مرتب آب بنوشید و از خشک شدن گلو جلوگیری کنید  و یا رطوبت خانه را با استفاده از دستگاههای بخور متناسب کنید. در این شرایط کشیدن سیگار  و استفاده از وسایل گرمایشی مثل شومینه سبب کاهش کیفیت هوا در منزل می­شوند. استفاده از گل و گیاهان آپارتمانی و استفاده از دستگاه­های تصفیه کننده هوا (حتماً قبل از خرید مزایا و معایب آن را بررسی کنید) می­تواند در بهبود کیفیت هوای داخل خانه موثر باشد.

5. ورزش کردن و فعالیت بدنی را در فضای باز محدود کنید

اساس ورزش کردن حفظ تندرستی و سلامت جسم است اما در روزهای آلوده این موضع شکل دیگری به خود می­گیرد. ورزش کردن در فضای باز به خصوص فعالیتهای سنگین و طولانی مدت مثل دویدن و دوچرخه سواری که سبب افزایش میزان تعداد تنفس می شود سبب افزایش ریسک خطر سلامتی می­شوند. در روزهای آلوده ضروری است نرمش و ورزش را در منزل یا باشگاه­های های ورزشی مسقف دارای سیستم تهویه انجام دهید.

6. از ماسک مناسب آلودگی هوا استفاده کنید

بعد از شیوع بیماری کووید-19 استفاده از ماسک تقریبا به یک امر ضروری تبدیل شد. این موضوع در مورد آلودگی هوا نیز حتی بیشتر از بیماری کووید-19 دارای اهمیت است با این تفاوت که ماسک های جراحی و یا سه لایه معمولی در خصوص آلودگی هوا تقریباً بی اثر هستند. ماسک های N95(NIOSH-42CFR84)، KN95(GB2626-2006) و FFP2(EN 149-2001)از موثرترین ماسک های هستند که تا 95 درصد ذرات معلق را می­توانند با استفاده از استانداردهای شناخته شده بین المللی فیلتر کنند. لازم به ذکر است این ماسک ها در دو نوع بدون دریچه و دریچه دار تولید می­شوند و توصیه می­شود افرادی که مشکوک به بیماری کووید-19 هستند حتما از نوع بدون دریچه آن استفاده کنند و افراد دارای بیماری های قلبی و تنفسی و زنان باردار قبل از استفاده از این ماسک ها با پزشک خود مشورت کنند.

7. تا حد ممکن سعی کنیم از آلوده کردن بیشتر هوا بپرهیزیم

در روزهای که هوا آلوده است کمتر از خودرو شخصی استفاده کنیم و ضمن رعایت فاصله گذاری اجتماعی استفاده از حمل و نقل عمومی را در اولویت قرار دهیم. سوزاندن زباله و شاخ و برگ درختان ، نقاشی در و دیوار با استفاده از اسپری و انجام فعالیت های که به هر شکل تولید گردو غبار می­کنند را محدود کنیم. استفاده از خدمات الکترویک به منظور انجام امور بانکی، خریدهای روزمره می­تواند نقش بسیار مهمی در این موضوع داشته باشد.

8. مصرف انرژی را مدیریت کنیم

در فصول سرد سال مصرف سوخت در بخش خانگی افزایش میابد و این امر سبب می­شود تا صنایع و نیروگاه­ها به منظور جلوگیری از توقف در تولید به مصرف سوخت هایی با کیفیت کمتر روی آورند. مدیریت مصرف انرژی در منزل ضمن کاهش هزینه ها سبب می­شود که استفاده از این نوع سوخت ها به کمترین مقدار برسد. استفاده از لامپ های کم مصرف، ترموستات های اتوماتیک یا هوشمند و تنظیم درجه حرارات منزل روی 20 درجه سلسیوس، پوشیدن لباس متناسب با فصل،  عایق کاری مناسب منزل و استاندارد سازی شوفاژخانه می­تواند به این امر کمک شایانی نماید.

9. مراقب سالمندان و افراد حساس به آلودگی هوا باشیم و از احوال انها جویا شویم

خوب است بدانید طی تحقیقات صورت گرفته آلودگی هوا سبب تشدید شیوع و عوارض بیماری کووید-19 می­شود، بنابراین در روزهای که هوا در شرایط ناسالم است از احوال دوستان، همسایگان و خویشاوندان سالمند دارای بیماری های قلبی-و تنفسی آگاه باشیم. با توجه به اینکه سکته قلبی و مغزی از مهمترین عوارض و دلایل مرگ ناشی از آلودگی هوا است اقدام به موقع در این شرایط می­تواند سبب نجات زندگی این گروه حساس شود. مراقب باشید کسانی که دارای آسم هستند حتما اسپری های مخصوص خود را همراه داشته باشند.

10.  به موضوع آلودگی هوا و اثرات آن بر سلامت اهمیت دهیم

 باید بدانیم که آلودگی هوا همه ما را تحت تأثیر قرار می دهد و اگر متوجه آن نباشیم تاثیرات جدی تری بر سلامت ما خواهد داشت . با تنفس هوای آلوده محکوم به زندگی با بیماری و مرگ زودرس هستیم، از سوی دیگر کیفیت هوایی که تنفس می کنیم به سبک زندگی و انتخاب های که هر روز انجام می دهیم بستگی دارد. بنابراین درباره اینکه آلودگی هوا چگونه بر شما تأثیر می‌گذارد و اینکه چگونه می­توانید در شغل، مدرسه و خانواده برای بهتر نفس کشیدن خود ودیگران موثر باشید به یکدیگر کمک کنیم.

 

تهیه شده توسط مهندس مهدی کمری

گروه سلامت محیط