نقش تغذیه سالم در مدیریت دیابت / تنظیم رژیم غذایی بخش مهمی از مدیریت دیابت است
رییس گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشت رعایت سبک زندگی سالم ، فعالیت بدنی و الگوی غذایی مناسب را از عوامل موثر در تنظیم قند خون عنوان کرد و گفت با تنظیم قند میتوان عوارض مزمن ناشی از دیابت نظیر بیماریهای کلیوی، فشارخون بالا و بیماریهای قلبی عروقی را کاهش داد.
فرشته فزونی تاکید کرد کنترل نوسانات قند خون بخشی از راهکارهای مقابله با بیماری دیابت است اما محدودیت شدید کالری و یا حذف وعده های غذایی در بیماران دیابتی به هیچ وجه توصیه نمی شود و باعث عوارضی در بیمار میشود.
وی یادآوری کرد اگرچه برخی از مواد غذایی در کنترل قند خون نقش دارند ولی هیچ یک از مواد غذایی نمیتواند جایگزین داروهای تجویزی شود و همه بیماران باید داروهای خود را به طور منظم با نظر پزشک معالج مصرف کنند.
فزونی زمانبندی مناسب مصرف غذا را در مدیریت بیماری دیابت بسیار مهم عنوان کرد و گفت لازم است تا حد امکان مقدار مشخص و ثابتی از مواد غذایی در ساعات معینی از روز مصرف شود.
وی فاصله های زیاد بین وعدههای غذایی را یکی از عوامل افت قند خون بر شمرد و تاکیدکرد نظم و ترتیب در زمان مصرف غذا تاثیر مثبتی در کنترل قند خون دارد.
رییس گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشت خاطرنشان کرد کربوهیدرات مصرفی ( مثل برنج ، نان ، سیب زمینی ،و...) باید با توجه به میزان انسولین مصرفی یا داروهای کنترل کننده قند خون طبق برنامه غذایی تنظیم شده در وعده های اصلی غذا و میان وعده ها توزیع و مصرف شوند.
وی استفاده از کربوهیدراتهایی که شاخص گلایسمیک پایینتری دارند را برای کنترل قند خون مناسب تر دانست و گفت انواع نان های سبوس دار مانند نان سنگگ و نان تهیه شده از آرد کامل به دلیل فیبر بالاتری که دارند از بالا رفتن ناگهانی قند خون جلوگیری میکنند ولی به این معنی نیست که میتوان هر مقداری از نان های سبوسدار را بدون محدودیت مصرف کرد و باید مقدار کربوهیدرات آن در هر وعده غذایی محاسبه شود.
فزونی با یادآوری این که مصرف حبوبات، غلات کامل، لبنیات کم چرب سبزی و میوه به میزان متعادل در برنامه غذایی روزانه ضروری است گفت حبوبات منبع غنی از فیبر، پروتئین گیاهی و کربوهیدرات با شاخص گلایسمیک پایین هستند و از افزایش ناگهانی قند خون بعد از غذا جلوگیری میکنند لذا انتخاب خوبی برای بیماران مبتلا به دیابت می باشد.
رییس گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشت تصریح کرد افراد دیابتی در انتخاب میان وعدهها نیز باید به میزان و نوع کربوهیدرات و تاثیر آنها بر قند خون خود توجه کنند.
وی یادآوری کرد میوهها میتوانند به عنوان میان وعدههای سالم انتخاب شوند اما هر واحد از انواع میوه 15 گرم کربوهیدرات دارد لذا میوه ها را باید به تعداد مشخص و به دفعاتی که در برنامه غذایی تنظیم شده در طول روز مصرف شود و از استفاده همزمان چند نوع میوه یا مقادیر زیاد در یک وعده پرهیزگردد
به گفته وی یک واحد میوه شامل یک عدد میوه متوسط مانند سیب، پرتقال، گلابی یا نصف لیوان میوههای ریزمانند دانه انار و... است.
فزونی توصیه کرد برای پیشگیری از افزایش ناگهانی قند خون، میوه را به همراه یک واحد سبزی ، (مثل یک عدد خیار، کرفس) یا همراه با کمی ماست مصرف کنید.
وی تاکید کرد مصرف سالاد و سبزی جات تازه همراه با وعده های غذایی از افزایش ناگهانی قند خون جلوگیری می کند.
رییس گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشت استفاده از منابع غذایی حاوی امگا 3 ( مانند انواع ماهیها) و اسیدچرب غیراشباع (مثل روغن زیتون) یا سایر انواع روغنهای مایع (آفتابگردان، کنجد) به مقدار مناسب و طبق رژیم غذایی تنظیم شده پیشنهاد کرد.
وی همچنین توصیه کرد روزانه 2 تا 3 واحد لبنیات کم چرب خصوصا از نوع پرو بیوتیک مصرف شود.
فزونی در خاتمه ضمن تاکید بر این که رژیم غذایی هر بیمار دیابتی با توجه به شرایط بیمار و داروهای مصرفی تنظیم میشود نکات کلی برای کنترل بهتر قند خون بیان کرد.
* بهترین روش پخت غذا آب پز کردن ، بخار پز کردن و کباب کردن در فر است هرچه زمان پخت کمتر باشد بهتر است . زمان دم کشیدن برنج و ماکارونی را کوتاه کنید و همراه با سبزیجات و حبوبات مصرف کنید.
*میوه های خشک در مقایسه با قند و شکر ارزش غذایی بالاتری دارند و حاوی فیبر و ریزمغذی هستند. دو قاشق غذاخوری کشمش یا توت خشک تقریبا 15 گرم قند یا 60 کیلوکالری انرژی دارد. افراد مبتلا به دیابت میتوانند با توجه به میزان توصیه شده در برنامه غذایی از این مواد استفاده کنند و بهتر است این میزان در یک وعده مصرف نشود و در طول روز تقسیم شود.
*بسیاری از غذاهای فرآوری شده دارای شکر افزوده ، مواد مغذی کم، چربی بالا و سدیم زیاد هستند و نباید مصرف شود.
*به نشانگرهای رنگی تغذیهای توجه کنید و محصولات غذایی که قند، نمک و روغن کمتری دارد انتخاب کنید
*از مصرف مواد غذایی با سدیم بالا و مواد غذایی پرچرب حاوی کلسترول بالا و یا اسیدهای چرب ترانس پرهیز کنید.
* سعی کنید غذا را به آرامی و در محیط با آرامش میل کنید.
برای دریافت مشاوره تغذیه رایگان به مراکز خدمات جامع سلامت نزدیک محل سکونت مراجعه کنید.